Stosowanie jednodniowego postu w tygodniu, znanego również jako „intermittent fasting” (IF) lub post okresowy, wzbudza coraz większe zainteresowanie zarówno wśród zwolenników zdrowego stylu życia, jak i lekarzy. Czy taka strategia rzeczywiście przynosi korzyści zdrowotne, czy może być potencjalnie szkodliwa? Przyjrzyjmy się temu z perspektywy medycznej i dietetycznej.

✅ Korzyści zdrowotne jednodniowego postu

1. Poprawa metabolizmu i wrażliwości na insulinę
   Badania sugerują, że krótkotrwałe okresy postu mogą poprawić wrażliwość na insulinę, co pomaga w lepszym regulowaniu poziomu cukru we krwi. Może to być szczególnie korzystne dla osób z insulinoopornością, stanem przedcukrzycowym czy cukrzycą typu 2.
2. Wspomaganie procesów regeneracyjnych i autofagii
   Podczas postu organizm wchodzi w stan autofagii – procesu, w którym usuwa uszkodzone komórki i toksyny, co może mieć działanie antynowotworowe i przeciwstarzeniowe. Nagrodę Nobla za odkrycie autofagii w 2016 roku otrzymał Yoshinori Ohsumi, co podkreśla znaczenie tego mechanizmu dla zdrowia.
3. Redukcja stanów zapalnych
   Post może zmniejszać poziom markerów stanu zapalnego, takich jak CRP czy TNF-alfa, co przekłada się na niższe ryzyko chorób przewlekłych, w tym miażdżycy, chorób autoimmunologicznych i neurodegeneracyjnych (np. choroby Alzheimera).
4. Wsparcie dla układu pokarmowego
   Jeden dzień postu pozwala układowi trawiennemu odpocząć. Może to przynieść ulgę osobom z problemami trawiennymi, takimi jak refluks, wzdęcia czy zespół jelita drażliwego (IBS).
5. Regulacja masy ciała
   Ograniczenie kaloryczności poprzez jeden dzień bez jedzenia może prowadzić do deficytu energetycznego, co sprzyja redukcji tkanki tłuszczowej. Jednak istotne jest, aby nie kompensować postu nadmiernym objadaniem się w pozostałe dni.
6. Korzyści dla układu sercowo-naczyniowego
   Badania sugerują, że okresowe posty mogą obniżać poziom cholesterolu LDL oraz ciśnienie krwi, co redukuje ryzyko chorób serca i udaru mózgu.

❌ Potencjalne zagrożenia

1. Możliwość niedoborów składników odżywczych
   Jeśli post nie jest odpowiednio zbilansowany, może prowadzić do niedoborów witamin, minerałów czy białka, co negatywnie wpłynie na zdrowie w dłuższej perspektywie.
2. Spadek energii i problemy z koncentracją
   Niektóre osoby mogą odczuwać osłabienie, bóle głowy, drażliwość czy problemy z koncentracją podczas postu, co może utrudniać codzienne funkcjonowanie, zwłaszcza w przypadku intensywnej pracy umysłowej czy fizycznej.
3. Ryzyko kompensacyjnego objadania się
   U osób podatnych na zaburzenia odżywiania jednodniowy post może prowadzić do napadów objadania się w kolejnych dniach, co niweluje korzyści płynące z postu.
4. Nieodpowiedni dla każdego
   Post nie jest zalecany dla kobiet w ciąży, dzieci, osób z cukrzycą typu 1, zaburzeniami odżywiania, a także osób cierpiących na przewlekłe choroby wyniszczające (np. nowotwory, choroby wątroby).
5. Możliwe osłabienie układu odpornościowego
   Długie przerwy w jedzeniu mogą u niektórych osób prowadzić do osłabienia odporności, co zwiększa podatność na infekcje.

Podsumowanie – czy warto stosować jednodniowy post?

Jednodniowy post w tygodniu może przynieść wiele korzyści zdrowotnych, zwłaszcza jeśli jest odpowiednio zaplanowany i stosowany w sposób świadomy. Poprawa metabolizmu, wspomaganie autofagii i redukcja stanów zapalnych to tylko niektóre z zalet tej strategii.

Jednak nie jest to rozwiązanie odpowiednie dla każdego. Osoby z pewnymi schorzeniami, kobiety w ciąży czy osoby ze skłonnością do napadów głodu powinny zachować ostrożność.

Kluczowe jest także to, aby w pozostałe dni dieta była zbilansowana i dostarczała wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Jeśli post powoduje uczucie osłabienia, zaburzenia koncentracji lub inne negatywne skutki, warto rozważyć inne strategie żywieniowe, np. dietę śródziemnomorską czy zbilansowaną dietę o kontrolowanej kaloryczności.

👉 Rekomendacja: Osoby zdrowe mogą eksperymentować z jednodniowym postem, ale powinny obserwować swoje samopoczucie i dostosowywać dietę do indywidualnych potrzeb. W razie wątpliwości warto skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem.